Na vijf finales in negen jaar faam als 'cupfighter' eindelijk beloond
Het is op deze donderdag (3 juni) exact 53 jaar geleden dat ADO Den Haag voor het eerst in de clubhistorie de KNVB Beker won. Moet er iets als voorbeeld dienen voor de stelling dat de weg naar het succes is geplaveid met tegenslag, teleurstelling, hobbels en hindernissen, dan het is wel de wijze waarop de Haagse club voor de eerste keer de 'dennenappel' in de prijzenkast te pronk mocht stellen. Liefst vijfmaal bereikte ADO in de periode van 1959 tot en met 1968 de finale van het bekertoernooi. Vier keer dropen de ADO'ers af als verliezers. Tot 3 juni 1968. Die tweede pinksterdag versloeg ADO in het Zuiderpark Ajax met 2-1, waarna aanvoerder Piet de Zoete de trofee uit handen van voorzitter Wim Meuleman van de KNVB in ontvangst mocht nemen.
1959
De aanloop naar de felbegeerde beker kende steeds weer een bijzonder verhaal. In 1959 debuteerde ADO als bekerfinalist. Bij de stand van 1-1 stond ADO op het punt om op voorsprong te komen. Roel Timmer zou in het met 25.000 toeschouwers uitverkochte Zuiderpark een strafschop nemen. De verdediger Herman Teeuwen (een speler dus!) keerde de bal. De VVV'er besloot geheel op eigen wijze de taak van de geblesseerd geraakte doelman Frans Swinkels over te nemen, trok de voor hem veel te kleine keeperstrui aan en voorkwam een Venlose achterstand. Sterker nog, de opmerkelijke daad bleek het kantelpunt van de wedstrijd, die VVV met 4-1 zou winnen.
1963
In 1963 greep ADO opnieuw naast de beker. Het een week eerder uit de Eredivisie gedegradeerde Willem II was in de eindstrijd heer en meester in het Zuiderpark en won met 3-0. Kees Aarts groeide uit tot de grote uitblinker bij de Tilburgers. Dit was voor trainer Ernst Happel de aanleiding om manager Eddy Hartmann te verzoeken om Aarts onmiddellijk naar ADO te halen. Aldus geschiedde.
1964
Een jaar later bereikte ADO ten derde male de finale van het bekertoernooi. Ditmaal in het Philips Sportpark in Eindhoven, waar Fortuna'54 als opponent fungeerde. Omdat er binnen de toegemeten speeltijd niet werd gescoord, moesten strafschoppen de beslissing brengen. Aarts, Hannie Aardse en Harry Heijnen schoten raak, maar Henk Houwaart en De Zoete misten. Daar voor Fortuna'54 alleen Alex Petakovic niet scoorde, ging de beker naar Zuid-Limburg.
1966
ADO ging onverdroten door en maakte de faam van 'cupfighter' ook in 1966 waar. Ditmaal vond het sluitstuk van het bekertoernooi plaats in Rotterdam. De Kuip liep niet echt vol met toeschouwers (slechts 25.000, onder wie zo'n 8.000 Hagenaars), maar wel met water, omdat het tijdens de wedstrijd onophoudelijk regende. ADO bleef steken op de doorweekte mat; Sparta triomfeerde door een treffer van de Deense international Ole Madsen (1-0). Sparta, dat werd getraind door Daaf Westhoven, de oud-speler die in de jaren veertig als aanvaller deel uitmaakte van het kampioenschappen aaneenrijgende ADO...
1968: eindelijk raak!
Blijkbaar gold voor ADO, dat niet drie- maar vijfmaal scheepsrecht was. In 1968 bereikte de formatie van trainer Happel voor de vijfde keer in negen jaar de bekerfinale. Ditmaal was de aanloop naar de eindstrijd eens zonder haperingen. Xerxes/DHC (6-1), Holland Sport (3-1) en Fortuna Vlaardingen (3-2) werden in de eerste ronde met regionale poules geklopt. Daarna baarde ADO opzien met een royale triomf bij PSV (3-0). Het bezoek aan Veendam bleek lastig, maar de zege van 3-2 bracht ADO wel in de halve eindstrijd. Daarvoor mochten de mannen van Happel opnieuw naar Eindhoven om op het neutrale veld van PSV Go Ahead met 1-0 te kloppen. ADO dus weer finalist. Tegen Ajax.
De week voor de finale zou niet vrij van bedenkingen blijken door een heel toevallige samenloop van omstandigheden. De laatste competitieronde bracht ADO tegenover Ajax in De Meer. De Amsterdammers moesten winnen om de landstitel veilig te stellen. Met andere woorden: ADO had baat bij verlies! Want bij winst en de landstitel van Ajax was ADO ongeacht het resultaat van de bekerfinale verzekerd van deelname aan het toernooi om de Europa Cup voor bekerwinnaars. De dagen voor het laatste competitieduel stonden de media dan ook bol over een veronderstelde fake-vertoning. Hoewel, Aarts opende al in de vierde minuut de score in de hoofdstad. Een minuut later werd het 1-1 door Inge Danielsson, de Zweedse spits van Ajax. En tien minuten voor rust speelde Aad Mansveld met een stijlvolle duik voor doelman. Toen kostte dat nog geen rode kaart, maar alleen een strafschop. Henk Groot bekroonde deze en bracht Ajax op een voorsprong van 2-1. En dit bracht voor Ajax de landstitel en voor ADO de zekerheid van Europees Cupvoetbal.
Dus wachtte het Zuiderpark, dat het strijdtoneel was voor de bekerfinale een schertsvertoning? Wel, dat zou op zich meevallen. ADO deed er alles aan om haar vijfde bekerfinale eindelijk eens winnend af te sluiten. Harry Heijnen beukte op de paal, Lex Schoenmaker scoorde vervolgens in de rebound. Heijnen vormde ook het beginpunt van de vervolgens via Schoenmaker lopende aanval die de 2-0 van Aarts opleverde. Na rust wekte Piet Keizer met de halvering van de Amsterdamse achterstand de indruk dat Ajax nog wel degelijk wilde strijden voor de in het vooruitzicht gestelde extra premie voor het veroveren van de double. Zover kwam het niet en zo was ADO voor het eerst in de historie winnaar van de KNVB Beker. Het veld veranderde in een mensenzee. Spelers gingen op de schouders van uitzinnige supporters. En die supporters rukten onderling, naar Zuid-Amerikaans gebruik, de juist van hun helden gestripte tricots aan flarden. Tot minuscule lapjes aan toe, die zij thuis nog jarenlang als relikwie zouden koesteren.
Eindelijk had ADO haar faam als cupfighter gehonoreerd met het winnen van de beker. Inclusief de bonus in de vorm van de toegangskaart voor het toernooi om de Europa Cup II. Daarin kwam de ploeg redelijk beslagen ten ijs. Sinds de club beschikte over een lichtinstallatie in het stadion - op 6 februari 1963 ingewijd met de vriendschappelijke wedstrijd ADO-SHS (3-2) - speelde zij regelmatig vriendschappelijk tegen gerenommeerde tegenstanders in het Zuiderpark. Vervolgens draaide ADO Europees warm in de Intertotocompetitie, waarvoor deelneming werd afgedwongen via eindklasseringen in de subtop van de Eredivisie. En die onvergetelijke trip van zeven weken door de Verenigde Staten kwam er in de zomer van 1967 ook nog tussendoor. Op 18 september 1968 zou ADO als al redelijk Europees gelouterde ploeg in de Europa Cup glansrijk debuteren, thuis tegen het Oostenrijkse Grazer AK (4-1). Dat is inmiddels dus bijna 53 jaar geleden.
De weg naar de finale
- 3 januari 1968: ADO-Xerxes DHC 6-1 (doelpunten van Lex Schoenmaker 2x, Piet de Zoete, Harry Heijnen en Aad Mansveld)
- 10 maart 1968: ADO-Holland Sport 3-1 (doelpunten van Dick Advocaat, Kees Aarts en Henk Houwaart; Jacques Roggeveen scoorde voor Holland Sport)
- 24 maart 1968: Fortuna Vlaardingen-ADO 2-3 (doelpunten van Kees Aarts 2x en Aad Mansveld)
- 28 april 1968 (tweede ronde): PSV-ADO 0-3 (doelpunten van Lex Schoenmaker 2x en Lambert Maassen)
- 9 mei 1968 (kwartfinale): Veendam-ADO (doelpunten van Harry Heijnen 2x en Lambert Maassen)
- 23 mei 1968 (halve finale): ADO-Go Ahead 1-0 in Eindhoven (PSV) (doelpunt: Lambert Maassen)
De eindstrijd
3 juni 1968: ADO-Ajax 2-1
Toeschouwers: 18.000; scheidsrechter: Wim Schalks (Leiden)
ADO: Ton Thie; Theo van der Burch, Aad Mansveld, Kees Weimar, Harry Vos; Piet de Zoete, Joop Jochems; Harry Heijnen, Lex Schoenmaker, Lambert Maassen, Kees Aarts (46. Henk Houwaart).
Ajax: Gert Bals; Wim Suurbier, Velibor Vasovic, Tonny Pronk, Theo van Duivenbode; Barry Hulshoff, Henk Groot (46. Arie Haan), Bennie Muller; Sjaak Swart, Inge Danielsson, Piet Keizer.
Dit verhaal is geschreven door Frans Leermakers voor een eerder verschenen uitgave van het ADO Den Haag Magazine.
